Als er sprake is van stress wordt er met vele woorden gegoocheld. Maar wat is nu de juiste benaming in de juiste situatie? Wat is stress en wat is oververmoeid, overspannen of burn-out?
Stress:
Volgens de psychologie bestaat stress uit twee componenten. Enerzijds omvat hij een reactie op een gebeurtenis die als bedreigend voor het lichaam en psychisch welzijn waargenomen wordt; anderzijds bevat stress ook een gevoel van onvermogen om de dreiging aan te kunnen. De stressreactie lokt fysiologische veranderingen uit die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid (als voorbeeld lees positief denken is gezond).
De bronnen van stress verschillen sterk van persoon tot persoon. Of een gebeurtenis stress zal veroorzaken bij een persoon hangt in grote mate af van de perceptie van de persoon. Je partner wil bijvoorbeeld stoppen met de relatie. Is dit stresserend? Dit is afhankelijk van hoe je het ervaart. Wil je ook met je relatie stoppen dan is dit een opluchting, wil je dit niet dan is dit zeer stresserend.
Elke levenservaring waardoor men zich aan nieuwe omstandigheden moet aanpassen veroorzaakt stress, zelfs als de verandering positieve gevolgen heeft. Een nieuwe situatie vereist aanpassing. In het algemeen geldt: hoe groter de mate van verandering en aanpassing, hoe groter de stress.
Een andere bron van stress is een opeenvolging van kleinere irritaties. Dagelijks terugkerende kleine ongemakken (files, een collega die rare opmerkingen maakt, onzekerheden in werk, onenigheid met partner) blijken onze psychische en lichamelijke gezondheid meer te kunnen beïnvloeden dan levensveranderingen.
Oververmoeid:
Alhoewel je oververmoeid kunt zijn door lichamelijke oorzaken of depressie, zijn mensen in de westerse wereld vaak vooral door stress oververmoeid. Bij je huisarts kun je er achter komen of het lichamelijk of psychisch van aard is. Meestal als je moe bent, ben je na een nacht goed slapen weer fit. Mocht dit het niet geval zijn en blijft de moeheid aanhouden dan spreken we van oververmoeid.
Overspannen:
Dit is als iemand naar aanleiding van één bepaalde gebeurtenis zo van slag is dat hij of zij niet meer (of niet goed meer) functioneert. Dit kan zijn een auto ongeluk, een dierbare die sterft of een ontslag.
Burn-out:
Dit is iemand die jarenlang niet goed voor zichzelf heeft gezorgd (op fysiek, emotioneel en/of psychisch gebied) en steeds over zijn grenzen is gegaan. Doordat deze persoon jarenlang over zijn grenzen gaat, heeft deze roofbouw gepleegd op zijn lichaam. De accu is op.
Burn-out vraagt wat meer uitleg vandaar dat ik er een apart artikel aan zal gaan wijden.